Hier worden objectieve ziekte-verschijnselen nagemaakt, zonder dat er stoornissen in de bewerktuiging bestaan. Wij laten deze klasse vervallen in de volgende soorten:

a) Verdichte ziekten (morbi ficti). - Zij zijn geheel subjectief en alleen gegrond op logens en verzinsels; bijv. verdichte hoofdpijn, verdicht lendenwee.

b) Nagebootste ziekten (morbi imitati). - Mede slechts schijnbaar, doch objectief gepaard met willekeurige toevallen; bijv. nagebootst scheelzien, nagebootste epilepsie.

2°). Wezenlijke ziekte, doch ten deele of geheel met opzet voortgebragt (provocatio morborum).

Hier bestaan inderdaad meer of minder belangrijke stoornissen in de bewerktuiging, doch deze zijn grootendeels of ten eenenmale afhankelijk van het eigen toedoen der individuën. Ook deze klasse moet weder verdeeld worden in de onderstaande soorten:

a) Overdrevene ziekten (morbi exaggerati). - De verschijnselen worden eenvoudig met subjectieve vergrooting opgegeven; bijv. overdrijving van onbeduidende zenuwpijnen, van geringe ademhalings-bezwaren ³⁾.

b) Verergerde ziekten (morbi aggravati). - Hier worden de verschijnselen ook objectief of zigtbaar ten deele vergroot of althans de genezing der bestaande ziekten tegengewerkt; bijv. het verergeren van beenzweren, het onderhouden van oorenvloed, van oogontsteking.

c) Kunstmatige ziekten (morbi artiticiales). - Deze zijn geheel willekeurig en met opzet gevormd; bijv. het verminken van vingerleden, het uittrekken van snijtanden, het verwekken van huiduitslagen.

3°). Schijn van gezondheid, bij wezenlijke ziekte (dissimulatio morborum).

Hier worden aanwezige stoornissen in de bewerktuiging voorbedachtelijk geheel of ten deele aan de waarneming onttrokken. Deze aan de vorigen volmaakt tegenovergestelde klasse is te verdeden in de vier volgende soorten:

a) Ontkende ziekten (morbi negati). - Bij dezen worden kwalen of gebreken, waarvan de persoon tijdens het onderzoek geene zigtbare verschijnselen vertoont, geheim gehouden of eenvoudig verzwegen; bijv. het ontkennen of verzwijgen van bestaande neuralgiën, van tusschenpoozende koorts of andere periodisch optredende ziekten.

b) Verkleinde ziekten (morbi attenuali). - Hierbij worden sommige subjectieve verschijnselen eener bestaande ziekte teruggehouden of de graad daarvan vergoelijkt; bijv, sommige verschijnselen van borstkwalen, de hevigheid van rheumatische of andere pijnen. [Deze staan alzoo tegenover de "overdrevene" ziekten].

c) Verminderde ziekten (morbi diminuti). - Hier is weder meer objectieve misleiding in het spel; bijv. het verminderen van aderspatten door horizontale ligging als anderzins; het tijdelijk doen verdwijnen van voet-roos door aanwending van koude, enz. [Deze zijn dus regtstreeks tegenovergesteld aan de "verergerde" ziekten].

d) Verborgene ziekten (morbi celati). - Zij zijn al diegene waar men door kunstmiddelen een of ander gebrek tracht te bedekken voor het oog; bijv. kaalhoofdigheid door kunst-haar, verlies van tanden door een kunst-gebit, dat van een oog door een kunst-oog.

Noten bij dit artikel

1) Ofschoon deze systhematische verdeeling der misleidings-ziekten sommigen welligt te scherp geteekend en te "minutieus" toeschijnt, moet ik opmerken, dat zij dan ook minder bestemd is voor eene practische toepassing, dan wel om daardoor in korte trekken de verschillende schakeringen aan te geven, onder welke deze ziekten kunnen voorkomen.

2) De overdrevene ziekten stellen dien eigenaardigen vorm van bedrog daar, welke reeds door Zachias, onder den naam van "geheime" voorwending (simulatio latens), van al de overige soorten werd onderscheiden; en dit zeer te regt, daar zij werkelijk het meest in het duister liggen en alzoo het moeijelijkst te ontdekken zijn.

§ 33. Oogmerken van bedrog

Inhoudsopgave

§ 35. Simulatio en provocatio morborum

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op: 06 March 2021.