Onder de beweegredenen (of z. g. "motieven") tot misleiding van de thans behandelde soort ¹⁾ kan men in den soldaten-stand een belangrijk verschil aantreffen, naarmate de man behoort tot de opkomende dienstpligtigen, of tot de reeds dienenden. Deze onderscheiding kan medewerken, om ons de eerste gedachte aan de mogelijkheid van bedrog, in voorkomende gevallen, te doen opvatten.

Bij de dienstplichtigen toch zijn deze beweegredenen veeltijds meer duidelijk in het oog vallende en van een minder zamengestelden of verschillenden aard. Hunne meest gewone drijfveer is onwil om het ouderlijke huis te verlaten, of om den leertijd van hun ambacht of beroep te laten glippen. Dikwijls ook, doch vooral in tijd van oorlog, is het tegenzin in den krijgsmansstand of vrees voor de daaraan verbondene gevaren.

Bij reeds dienenden daarentegen kan men zoo veelsoortige motieven ontmoeten, dat wij deze duidelijkheids-halve zullen verdelen in die, welke eene geheele en die welke slechts eene gedeeltelijke vrijstelling bedoelen.

a) Tot het verkrijgen van geheele verwijdering uit de dienst kunnen zij gebragt worden door:

Verkregen afkeer van de dienst, door straffen, vermeend of wezenlijk onregt ontstaan. - Berouw; zoo wil men, dat 9 van de 10 rekruten ²⁾ door gebrek, dronkenschap, huiselijk ongenoegen, enz. in dienst getreden, weldra hunne dwaling inzien, tot inkeer komen, en dan tot alles in staat zijn, om zich aan de gevolgen hunner overijling te onttrekken. - Uitzigt op eene meer voordeelige burgerlijke betrekking. - Plannen tot een in de dienst geweigerd of onmogelijk huwelijk. - Begeerte naar rust bij oude gedienden of bejaarden, in de hoop op gagement of pensioen; enz.

b) Met bedoeling van gedeeltelijke of slechts tijdelijke vrijstelling kan men de volgende beweegredenen ontmoeten:

Vrees voor een gevaarvollen post of voor het vuur des vijands (kanon-koorts), voor ophanden zijnde expeditiën, zeereizen, straffen (provoost, rietslagen, "laarzen", enz.) -Begeerte om zware diensten te ontduiken (wachten, nachtelijke patrouilles, korveën), òf om op marschen te kunnen plaats nemen in de transportwagens of ziekenkarren (ambulance-wagens), òf om in drukke diensttijden (bijv. jaarlijksche inspectiën en groote manoeuvres) deze in het vadzige hospitaal-leven te ontduiken. - Zucht naar verlof met behoud van tractement, hetzij naar het ouderlijk huis, hetzij naar bad-plaatsen; of in verlof zijnde, om dit te doen verlengen (prolongeren); òf van verlof achtergebleven zijnde, om straf deswegens te ontgaan. - Hoop op overplaatsing, hetzij van eenig den man onaangenaam Korps, hetzij uit eenig ongezond of verveelend Garnizoen. - Wraakzucht; bijv. indien eene ligte mishandeling is aangedaan, om de gevolgen van deze te verzwaren, door den tijd der geneeskundige behandeling lang te rekken ³⁾.

Noten bij dit artikel

1) Somtijds bestaan er geene bepaalde motieven; geene althans dan loutere eigenzinnigheid (z. g. caprice), of ook eenvoudige zucht ter navolging van anderen (imitatiezucht), wanneer die op eene voordeelige wijze gepasporteerd werden of gelukkig slaagden in het plegen van bedriegerij ten dezen.

2) Deze getals-verhouding, door Gavin voor Engeland aangegeven, komt ons voor onze vrijwilligers wel wat te groot voor.

3) Bij geregtelijk onderzoek van gepleegde mishandelingen toch pleeg de straf des te zwaarder te worden, hoe langer de behandeling duurde; bijv. wanneer die langer duurde dan 22 dagen werd die vroeger crimineel, in plaats van eenvoudig correctioneel.

§ 38. Ziekte-vormen daaraan dienstbaar

Inhoudsopgave

§ 40. Vermoeden daarvan

Deze pagina is voor het laatst gewijzigd op: 06 March 2021.